Plurilinguitad sco schanza

Plurilinguitad sco schanza – ina seria da dietas davart concepts per internaziunalisar la furmaziun da scolastas e scolasts e per promover la plurilinguitad tar uffants e giuvenils

En l’Europa vegnan numerus concepts e models da la didactica da plurilinguitad testads, reflectads ed analisads da maniera scientifica. Per regla vegn la plurilinguitad considerada surtut sco necessitad professiunala. Be darar vegn la plurilinguitad vivida tematisada dad umans en las regiuns plurilinguas u en ambients da viver plurilings. La seria da dietas “Plurilinguitad sco schanza” sa chapescha sco ina schanza da nizzegiar sistematicamain ils potenzials positivs da questas experientschas cun la plurilinguitad en las instituziuns da furmaziun participadas.

Ideas e propostas da la Finlanda, Belgia, Pologna e da la Germania co far diever da la plurilinguitad èn stadas il tema da l’emprim workshop cun il titel “Plurilinguitad sco schanza” che ha gì lieu il matg 2009 a l’universitad da Kassel. Speziala era la participaziun da studentas e students, betg be sco auditurs dals referats da docentas e docents, mabain era sco preschentaders. Quest workshop ha dà la pussaivladad a las studentas ed als students da Kassel e da la Pologna sco er a las docentas ed als docents da las autras scolas autas participadas, d’emprender d’enconuscher regiuns da partenari plurilinguas da l’exteriur. Malgrà ch’il workshop era concepì l’emprim sco occurrenza singulara, èn las scolas autas participadas stadas vinavant en contact. En consequenza han ellas cuntinuadamain infurmà ina l’autra davart lur resultats da lavur e lur projects. La conferenza internaziunala cun il titel “Deutsch-Landschaften einer Sprache”, che ha gì lieu l’onn 2010 en la citad polonaisa Nysa/Neiße, è stada la cuntinuaziun dal discurs da Kassel. La gronda purschida d’infurmaziuns davart la situaziun da l’instrucziun da tudestg en la regiun bilingua Wroclaw/Breslau-Nysa/Neiße ed en autras regiuns da l’Europa è stada caracteristica per la conferenza. En il center èn stads concepts per l’instrucziun da linguas en la situaziun da minoritads e purschidas culturalas en ils studis da linguas. In eveniment spezial è stada la guida tras la citad manada da studentas e da students. Durant questa guida è vegnida tematisada la tradiziun litterara da Schlesien vi da l’exempel da Joseph von Eichendorff e Max Herrmann-Neiße.

En la terza dieta davart “Plurilinguitad sco schanza” che ha gì lieu il matg 2011 a la scola auta autonoma en la cuminanza da lingua tudestga a Eupen/Belgia, èsi ì explicitamain per l’instrucziun da tudestg sco segunda lingua e sco lingua minoritara en scola e scola auta. La finamira da questa dieta era da pussibilitar a studentas e students e praticras e pratichers en scola ed en scola auta in barat concentrà dad ideas e material en connex cun concepts correspundents – era ed oravant tut en vista a giuvens umans cun ina biografia da migraziun.

Collegas da las scolas autas en Germania, Pologna, Luxemburg, Finlanda, Italia ed en Svizra han rapportà tge differents programs ch’èn vegnids elavurads en instituziuns prescolaras, scolas e scolas autas en lur pajais e regiuns per s’occupar cun lingua per minoritads. Ina particularitad da questa dieta era la participaziun da persunas responsablas per la furmaziun da la regiun da la Belgia da l’ost.

La seria da dietas ha cuntanschì ina nova dimensiun l’onn 2012 a l’Université du Luxembourg a Walferdange. Durant trais dis n’han ins offrì a las participantas ed als participants betg be in’excursiun en in gimnasi bilingual en la regiun da cunfin tudestga-luxemburgaisa, mabain era numerus referats en plirs workshops parallels. Uschia han ins emprendì bler davart la politica da linguas luxemburgaisa che prevesa che tut ils uffants emprendan betg be luxemburgais e tudestg, mabain era franzos ed a partir dal stgalim secundar en pli englais e sche necessari ulteriuras linguas estras sco talian, spagnol u latin. Igl è dentant era sa mussà che novas ideas èn dumandadas per la fitg auta cumpart dad uffants cun ina biografia da migraziun che sa diversifitgescha adina dapli. En quest connex han passa quaranta referentas e referents preschentà numerusas ideas en trais linguas.

Il matg 2013 ha la seria da dietas “Plurilinguitad sco schanza” gì lieu a la scola auta da pedagogia a Heidelberg. Durant questa dieta, medemamain realisada da maniera trilingua, han l’emprender da linguas estras e l’instrucziun bilingua furmà ils accents. Tranter auter èn vegnidas tematisadas experientschas cun gruppas d’emprender linguisticamain eterogenas ed ideas fundamentalas davart la plurilinguitad tempriva en prescolas e scolas elementaras. La dieta ha purschì a studentas e students, perscrutadras e perscrutaders ed a practicistas e practicists en scola, scola auta ed ulteriuras instituziuns da furmaziun ina plattafurma internaziunala per il dialog davart activitads e projects da perscrutaziun en connex cun il tema plurilinguitad.

La sisavla dieta ha gì lieu il zercladur 2015, puspè a Nysa/Neiße en Pologna. Avant èsi gartegià da furmar in consorzi da scolas autas ed instituziuns da furmaziun en Belgia, Germania, Luxemburg, Austria, Pologna ed en Svizra e da far cunvegnas perspectivicas davart temas centrals. En il center da la dieta èn stads concepts da furmaziuns per la plurilinguitad vivida ed il svilup da l’identitad persunala. Il volum da la dieta è cumparì il cumenzament dal 2016 en la chasa editura universitara da Leipzig.

Durant la setavla dieta, che ha gì lieu il fanadur 2017 a Kassel, èn passa 150 participantas e participants en 8 secziuns s’occupads dad exempels pratics, perscrutaziuns scientificas e da concepts politics da lingua en la cuntrada plurilingua da l’Europa. Ina particularitad è stada la participaziun da studentas e students da pajais sco la Brasilia, Pologna e la China che han nizzegià la dieta sco in ciclus da prelecziuns en il rom da lur studi da tudestg sco lingua estra.
La finamira a pli lunga vista dal consorzi che organisescha la dieta è, da “cartografar” la cuntrada da furmaziun da l’Europa e da crear in “Atlas da la plurilinguitad” dinamic. In tal project na po dentant betg vegnir realisà cun ina suletta dieta. Il volum da documentaziun (cumparì il 2018 en la chasa editura universitara da Leipzig) da la dieta da Kassel po dentant vegnir chapì sco crap da fundament dal project.

L’otgavla dieta ha gì lieu – suenter ch’ella è vegnida spustada pliras giadas – dals 8 fin ils 10 da settember 2021 a Klagenfurt cun resguardar las severas reglas da corona.

La dieta è stada sut il motto “plurilinguitad – identitad e furmaziun”. La finamira surordinada da la dieta era da sensibilisar las persunas incumbensadas per la furmaziun – tras in discurs focussà sin il tema e tras in discurs internaziunal – per la plurilinguitad, l’identitad e la furmaziun. Las enconuschientschas fatgas en la dieta vegnan integradas en concepts da furmaziun per ambients da viver bilings u plurilings da persunas giuvnas. In tom da la dieta vegn a cumparair proximamain en la chasa editura da l’universitad da Leipzig. Detagls e fotografias èn da chattar sin la pagina da la scola auta da pedagogia da Klagenfurt e da Kärnten: Mediencorner (ph-kernten.at)

La 9. dieta da la retscha ha lieu en Pologna e quai, sco gia l’onn 2015, a la scola auta statala a Nysa. La citad da Nysa sa chatta al cunfin da la Silesia Superiura e da la Silesia Bassa, betg lunsch davent dal cunfin cun la Republica Tscheca, en ina regiun, nua che bleras linguas èn vegnidas e vegnan discurridas. Ina rolla tut speziala giogan qua ils dialects da la lingua tudestga e da la lingua polacca. La scola auta statala a Nysa è l’unica scol’auta da la Pologna che scolescha, sper ina scolaziun per futurs magisters da DaF, era persunas d’instrucziun per tudestg sco lingua materna da la minoritad naziunala, in rom che vegn instruì en bleras scolas da la regiun. Nus vulain pussibilitar als giasts da la dieta da survegnir ina invista en questa interessanta cuntrada linguistica cun organisar visitas en scolas ed en autras instituziuns da furmaziun da la regiun durant la dieta, sco era cun envidar praticras e practicists che concepeschan lur mintgadi professiunal en in ambient pluriling.